Foilen voor iedereen? – Qconcepts in Duits tijdschrift Palstek
Jurian Rademaker, eigenaar van Qconcepts Design & Engineering en expert op het gebied van composietmaterialen, heeft een technische rol gespeeld bij de ontwikkelingen die centraal staan in dit boeiende artikel van het Duitse tijdschrift Palstek, geschreven door Jan Kuffel. Van zijn bijdrage aan de constructie van de Volvo 70-boten voor Team ABN-AMRO tot de oprichting van Qconcepts Design & Engineering in Doetinchem, Jurian Rademaker heeft een spoor van innovatie achtergelaten. In het artikel komen zijn inzichten en technische bijdragen duidelijk naar voren, en deelt hij zijn expertise op het gebied van foiling in diverse projecten, waaronder het opmerkelijke ontwerp van de Flo1, een vliegende eenmanszeilboot onder het label Aeronamics.
De technische uitdagingen die inherent zijn aan de foiling-technologie lijken eigenlijk al de vraag te beantwoorden of in de nabije toekomst ook toerjachten zullen leren vliegen. De technologie is op grote Ocean racers complex en daardoor kostbaar, onderhoudsintensief en praktisch onbruikbaar zonder een professionele bemanning en ondersteuning aan de wal. Daarom zal de technologie op deze grotere boten waarschijnlijk alleen in de Grand Prix-circuits op lange termijn een stevige basis vinden. Bovendien nemen foils, kantelkielen en hun onderdeks geplaatste controle- en besturingscomponenten veel ruimte in beslag, bovendien zijn de boten onderdeks ongelofelijk luidruchtig en vertonen de boten extreme versnellingen en vertragingen. Dit alles valt nog moeilijk te combineren met conventionele boten die een breed publiek moeten aanspreken.
Het roerblad zit in een cassette en kan eenvoudig met de hand omhoog worden gebracht; de invalshoek is verstelbaar en bepaalt de hoogte van de boot.
De foils worden aangepast met behulp van katrollen, dit werkt met één hand en lijkt ongecompliceerd. Zelfs beginners kunnen in slechts 15 minuten leren vliegen.
De situatie is echter fundamenteel anders bij dinghies en kleinere multihulls. Hier is de grens tussen recreatie en sport niet duidelijk gedefinieerd, en nieuwe foiling-klassen zoals de tweemanszeilboot Peacoq of de catamaran Befoil, die beide hun debuut maakten op afgelopen Boot Düsseldorf, verschijnen in snel tempo. Een toonaangevende ontwikkelaar in deze categorie is Jurian Rademaker, die advies heeft gegeven bij dit artikel. Hij is een passionele snelheidsfreak en een erkende expert op het gebied van composieten en heeft bijgedragen aan de bouw van de Volvo 70-boten van Team ABN-AMRO.
Daarna heeft Jurian Rademaker met zijn bedrijf Qconcepts Design & Engineering in Doetinchem meerdere prestatieprojecten ontwikkeld, zoals het kantelkiel-sportjacht CQ6, foiling roei- en elektrische boten en niet in de laatste plaats een vliegende eenmanszeilboot, de Flo1.
De Flo1 wordt in serie gebouwd onder het label Aeronamics. Daarnaast wordt er gebouwd aan een foiler van 20 voet, een 30-voet-foiler bevindt zich in de planningsfase. Rademaker beschouwt foilen als de beste manier om zeilen interessant te houden voor toekomstige generaties, mede vanwege de snelheid ervan; “De huidige jeugd groeit op in een snelle wereld, kijk bijvoorbeeld naar YouTube video’s en dergelijke. Het leven kent onverwachte en razendsnelle wendingen, waardoor er weinig tijd overblijft voor persoonlijke activiteiten en hobby’s, aangezien ze moeten concurreren met vele andere verplichtingen. In dit opzicht passen snelle foilers heel goed in de huidige tijd, mits het lukt om de technologie aanzienlijk te vereenvoudigen en toegankelijk te maken voor een breder publiek. Dat is een van onze ontwerpbenaderingen bij de Flo1.”
“Het leven bestaat tegenwoordig uit ‘snelle wendingen’.”
Licht en toch stijf – foils en roeren worden gemaakt van carbon prepregs met behulp van een vacuümproces.
‘’Wie een ILCA/Laser redelijk onder de knie heeft, kan binnen een kwartier op onze Flo1 foilingboot overweg en heeft er direct veel plezier mee. Je hoeft geen topsporter te zijn, we hebben de boot bewust zo eenvoudig mogelijk vormgegeven zodat deze tegenwoordig ook door zeilscholen wordt gebruikt. Naast het rompontwerp is het grootste deel van de ontwikkeling natuurlijk besteed aan de draagvleugels. We maken gebruik van een middenzwaard en konden zo DSS-foils aanpassen die voor veel stabiliteit in de boot zorgen.
Zelfs wanneer de foils zijn opgehaald, heeft de boot een stabiele drijfpositie zoals een normale zeilboot. Hiermee wordt wegvaren bij het strand eenvoudig en vormen aan- en afmeren bij een steiger geen probleem. Ook zeilen in de niet-foilende modus werkt zoals gebruikelijk, vanaf 8 tot 9 knopen wind kunnen de foils worden neergelaten en vliegt de boot, bijna geruisloos en stabiel. Naast schoot en helmstok is alleen de eenvoudige afstelling van de foils via een katrolsysteem nodig, waar men echter snel aan gewend raakt.”
‘’Ook hier ligt de sleutel tot snel en eenvoudig foilen in het lichte gewicht van de constructie. De eenvoudig op te tuigen mast van carbonvezel voegt nauwelijks gewicht toe. Ook de foils en het roer met een stabiliserende achterfoil zijn gemaakt van carbon. De romp en dek daarentegen worden conventioneel vervaardigd uit glasvezel en epoxyhars, met koolstof verstevigingen op zwaar belaste gebieden. Dit alles zal geen doorgewinterde “topsporter” naar een foilingboot lokken, maar het maakt deze boeiende vorm van zeilen wel toegankelijk voor een breder en ook jonger publiek. Iedereen die de Flo1 heeft geprobeerd, is het tenminste op één punt eens – foilen of zelfs vliegen geeft enorm veel plezier.’’
“De eenvoudig op te tuigen mast van carbonvezel voegt nauwelijks gewicht toe.”
De Flo1 ziet er sportief uit, maar de uitrusting en trimeigenschappen zijn aanzienlijk verminderd waarmee de boot zich eenvoudig laat gebruiken. Een vrij brede romp zorgt voor stabiliteit, zelfs in rust.
Overeenkomsten met Contender en andere eenhandige boten zijn zeker niet toevallig, maar de Flo1 is aanzienlijk makkelijker te varen.
Dit artikel is gepubliceerd in Palstek magazine en geschreven door Jan Kuffel.
